"Basic Input/Output System" (TGÇS - Temel Giriş/Çıkış Sistemi) kelimelerinin baş harflerinin birleşmesinden meydana gelen BIOS, bilgisayarın çalışması için gereken temel yapı olarak özetlenebilir. Daha kaba bir ifadeyle, bilgisayar açılırken genelde "Press DEL to Enter SETUP" (Kurulum için DEL'e Basın) ifadesine hitaben DEL(F2 ya da F1 de olabilir) tuşuna basılarak girilen yazılımsal bölümdür.
BIOS, bilgisayarın açılması için gerekli bir yapıdır. BIOS olmadan bilgisayar açılmaz. Güç düğmesine bastıktan hemen sonra BIOS devreye girer ve POST (Power On Self Test) denen kısa bir analiz-test yapar. Bu analiz ile birlikte, üzerine takılı olan PnP (Plug and Play - Tak ve Çalıştır) aygıtları tanımaya çalışır. Bir aksilik olduğunda bunu yazılı mesaj olarak ya da ses ile bildirir. BIOS, diğer anlamda bilgisayarın önyükleme yapması için gereken bir sistemdir. BIOS olmaz ise, sistem açılmaz. Sistemin açılışına geçilmeden önce SCSI (Small Computer System Interface – Mini Bilgisayar Sistemi Arayüzü) veya ekstra IDE kontrolcülerin BIOS'ları görüntülenir. Sadece sorun çıktığında değil, BIOS'ta yapılan ayarlamalar ile sistemin performansını ve stabilitesini artırmak da mümkündür.
BIOS ayarları, BIOS Setup (TGÇS kurulumu) adı verilen bir arabirim aracılığı ile yapılır. Farklı firmaların ürettiği BIOS'lar bulunmaktadır. BIOS ayarları, bu BIOS sistemlerine göre farklılık gösterir ancak hepsinde aynı görevleri yapan bölümler bulunur. Mesela ABIT, kendi anakartlarındaki BIOS'larına Soft Menu II&III bölümünü ekleyerek, işlemci hız-voltaj ayarlarının buradan yapılmasına olanak sağlamıştır. Ama genelde bütün BIOS'lar aynıdır. Bu yüzden anlatılan ayarlar bütün BIOS'lar için geçerlidir.
Standart CMOS Setup (Standard CMOS Kurulumu)
Bu bölümde, IDE aygıtları ayarlanabilir/tanıtılabilir, saat/tarih ve hata kontrol denetiminin özelliklerini değiştirilebilir. Anakart yeni alındığında ya da pili bittiğinde, genelde bu bölüme girilip IDE aygıtları tanıtılır, saat ve tarih ayarlanır. Aygıtları otomatik olarak algılatılmak isteniyorsa, ilgili IDE portunun üzerine gelip ENTER'a basılır. Eğer, IDE aygıtı takılmayan kanallar var ise, bu bölümler <-><+> tuşları ile None (Boş) konumuna getirilir. Ancak eğer IDE Disk yok da SCSI Disk varsa burada görünmez. Bu durumda MODE (Mod) bilgisi tüm disk sürücüler için "AUTO" konuma getirilir ve SCSI diskleri bulmak için her açılışta otomatik tarama yapılır. Eğer burada hiçbir disk tanımlanmamışsa, ana menüden "IDE HDD Auto Detection" (Otomatik IDE HDD Tanıma) seçeneği ile BIOS'un diskleri tanımasını sağlanabilir.
Yine bu bölümde, otomatik olarak algılanan bellek miktarı bilgilendirme için gösterilir.
- Drive A/B (A/B Sürücüsü)
Bu bölüm disket sürücüsü içindir. PC'lere iki tane disket sürücü takılabildiği için A ve B seçenekleri konmuştur. Bir tane disket sürücüsü varsa, bunlardan bir tanesini ayarlayıp, diğerini None (Boş) yapmak gerekir. Günümüzde disket sürücüler genelde 1.44 MB 3.5 inç olduğundan bu ayar bu şekilde yapılır. Bazı sürücüler 2.88 MB'lık disketleri de okuyabilmesine karşın, bu diskler piyasada bulunmamaktadır. Eğer A'yı None (Boş) yapıp, B 1,44 MB 3.5 inç olarak ayarlanırsa, disket sürücü harfi A değil B olur. - Floppy 3 Mode Support (3. Mod Disket Sürücüsü):
1,2 MB'lık bazı disketleri okuyabilen disket sürücüleri kullanmak istenildiğinde kullanılabilecek bir özelliktir. Normalde Disabled (Devredışı) olarak gelir. Disket sürücüsü bu standardı destekliyor ise, tanımlandığı disket sürücü harfine göre A veya B seçilerek, bu özellik aktif hale getirilebilir. Yeni anakartların bir kısmında bu ayar bulunmamaktadır. - Video:
Bu seçenek ekran kartınızın türünü belirler. CGA 40, CGA 80, Mono türündekiler artık çok eskide kaldığından bu ayar EGA/VEGA şeklinde kalmalıdır. Eskiden 40 veya 80 sütunluk CGA (Color Graphics Adapter – Renkli Grafik Kartı) veya mono monitörler varken bu işe yarardı. - Halt On (Duraklama):
Sistem açılırken, BIOS'un karşılaştığı hangi hatada/hatalarda, sistemin durdurulacağını belirler. "All Errors" (Bütün Hatalar) seçeneği aktif iken, BIOS'un karşılaştığı her hatada sistem durur ve hata mesajı belirtir. "All, But Diskette" (Disket Hariç Hepsi) seçeneğinde, disket sürücü hataları hariç diğer hataların hepsinde sistem kendini açılışta durdurur. "No Errors" (Hiçbir Hata) seçeneği seçildiğinde, sistem herhangi bir hatayı gözetmeksizin açılışına devam etmeye çalışır. Fakat hataları görebilmek amacıyla, bu seçeneğin "All Errors" (Tüm Hatalar) şeklinde kalması tavsiye edilebilir. "All, But Keyboard" (Klavye Hariç Hepsi) hatasında klavye hataları dışındaki hatalarda durur."All, But Disk/Key" (Klavye veya Disket Hariç Hepsi) klavye ve disket sürücü hataları dışındaki hatalarda durur. - Memory (Bellek):
Burada ayarlanacak bir şey yoktur.Sistem sadece ne kadar anabellek bulunduğu konusunda bilgi verir.Standart olarak ilk Megabyte 640K "Base Memory" (Esas Bellek) ve 384K "Other Memory" (Diğer Bellek) için olan değerle beraber, "Total Memory" (Toplam Bellek) altında söz konusu toplam bellek oluşur.
Advanced BIOS Features Setup (Gelişmiş BIOS Özellikleri Kurulumu)
Sistem özelliklerini belirleyen ayarlar bu bölümden değiştirilebilir, iptal edilebilir, etkin hale getirilebilir. Bu bölümdeki bazı ayarlar, varsayılan (default) halde, yani BIOS'un önerdiği halde kalmalıdır.
Sistem özelliklerini belirleyen ayarlar bu bölümden değiştirilebilir, iptal edilebilir, etkin hale getirilebilir. Bu bölümdeki bazı ayarlar, varsayılan (default) halde, yani BIOS'un önerdiği halde kalmalıdır.
- Virus Warning (Virüs Uyarısı):
Bu ayar etkin hale getirildiğinde (enabled - aktif), sabit disk(ler)'in boot (önyükleme) bölümüne bilgi yazılmaya çalışıldığı zaman bir uyarı mesajı çıkar. Bu özellik normalde iptal edilmiş halde [Disabled] (Devredışı) gelir. İşletim sistemi yüklerken sorun çıkmaması için, bu ayarın [Disabled] konumunda olması gerekir. İşletim sistemini yükledikten sonra bu ayar aktif konuma [Enabled] getirilebilir. Bu ayar bir virus koruması değildir. - CPU (Central Processing Unit) Internal Cache (İşlemci Dahili Önbelleği):
Şu saatten sonra takılacak tüm işlemciler Internal Cache (Dahili Önbellek), yani Level1 Cache'e sahip olduğundan, bu ayar Enabled (Aktif) konumunda olmalıdır. - External Cache (Harici Önbellek):
Kullanılan işlemci eğer Level2 önbellek taşıyorsa, ki artık satılan tüm işlemciler taşıyor, bu ayarı da Enabled(Aktif) konumuna getirmek gerekir. Celeron 266 gibi, Level2 önbelleğe sahip olmayan bir işlemci kullanılırsa, bu ayarı Disabled (Devredışı) konumuna getirilebilir. Aksi takdirde bazı sorunlar yaşanabilir. Performans açısından bu ayar çok önemli olduğundan, bu ayara dikkat etmek gereklidir. - CPU Level2 Cache ECC (Error Correcting Codes) Checking (2. Seviye İşlemci Hata Düzeltme Kodu Kontrolü):
Level2 Cache (2. seviye önbellek)'i hata düzeltme özelliğini kapatıp açmaya yarar. Gözle görülmeyen çok ufak bir performans düşüşü olsa da, bu ayarın aktif (enabled) konumda tutulması önerilir. - Quick Power On Self Test (Hızlı Güç Kontrolü):
Bu ayar aktif konumda iken , BIOS, test-analiz etme süresini kısaltarak, bilgisayarın açılması hızlandırılabilir. Örneğin bu ayar aktif konumunda iken, bellek sadece 1 kere sayılacaktır. Aksi takdirde 3 kere sayılır.
NOT: AWARD Medallion BIOS'da, "Quick Power On Self Test" ayarı, Boot (Önyükleme) menüsünde bulunuyor. Gerektiğinde iptal edilebilir. Asgari çevirme sayılarına ulaşmaları için oldukça uzun zamana ihtiyaç duyan eski sabit diskler, bu kısa süre içerisinde kendilerini sisteme tanıtma fırsatı bulamayabilirler. - BIOS Update (BIOS Güncelleme):
Bu özellik, BIOS'a yerleştirilmiş, işlemciyi gereken bilgiyi güncelleme yapan bir özelliktir. Bu ayar varsayılan olarak aktif iken, önyükleme esnasında bütün işlemci bilgisini yükleyecektir. - Processor Number Feature (İşlemci Sayısı Özelliği):
İşlemci seri numarası, herhangi bir numara olup, üretilen her Pentium III işlemcide bulunur ve İnternet üzerinden kullanıcıyı ayırt etmeye yaramaktadır. Gelişmiş güvenlik işleriyle ya da İnternet üzerinden iş yapılıyorsa bu ayar aktif olmalıdır. Aksi takdirde devre dışı konumuna getirilebilir.
Not: Bu ayar sadece Pentium III işlemcili bir bilgisayarda etkindir. - First/Second/Third Boot Device (Birinci/İkinci/Üçüncü Önyükleme Aygıtı):
Sistem açılırken, ilk olarak hangi aygıttan açılmayı deneyeceğini ayarlamak içindir. "First Boot Device" (Birinci Önyükleme Aygıtı) ayarı [HDD-0] (ilk açılış aygıtı) moduna getirilirse, BIOS diğer önyüklenebilir aygıtları aramadan işletim sistemini yükleyecektir. İşletim sistemini disket sürücüden veya CD sürücüden açmak gerektiğinde, ilk açılış aygıtı seçeneğinin değiştirilmesi gerekir. - Boot Other Device (Diğer Aygıttan Önyükleme):
Bu ayar aktif edildiğinde, BIOS; belirlenen birinci, ikinci ve üçüncü boot aygıtlar içinde önyüklenebilir bir ortam bulamaz ise, önyüklenebilir bir medya bulabilmek için diğer aygıtlara bakar. Örneğin: Sistemin açılacağı cihazlar sırasıyla Hard Disk, CD-ROM ve SCSI olarak seçildiyse ve bu seçenek de aktif hale getirildiyse, sistem bu cihazlardan önyüklenmezse, bu sefer disket sürücüyü de kontrol edecektir. - Swap Floppy Drive (Disket Sürücüsü Takası):
Sistemde iki tane Disket Sürücü var ve bu ayar etkin ise A sürücüsü B gibi; B sürücüsü de A sürücüsü gibi davranacaktır. - Boot Up Floppy Seek (Önyükleme Disket Araması):
Bu ayar aktif konumuna getirilirse, BIOS disket sürücüsünün 40 veya 80 izli olup olmadığını kontrol eder. Sadece başlangıçta bu kontrol yapılır. Devre dışı bırakılırsa sistem çalıştığı esnada arada bir disket sürücüyü kontrol edebilir. Dolayısıyla bu ayar aktif konumunda kalmalıdır. - Floppy Disk Access Control (Disket Sürücüsü Erişim Kontrolü):
Mevcutsa, bu ayar ile disket sürücüsü normal yazma ve okuma işletiminden "R/W" sadece okuma işletimine "Read Only" geçer. İstenmeyen bilgi hırsızlığını önlemek için,çalışan program BIOS civarında olmalı ve Floppy Controller (Disket Denetleyicisi)'a doğrudan bağlantısı bulunmamalıdır. Bundan başka Setup (Kurulum) ayarlarının bir şifre yoluyla desteklenmesi gerektiği de unutulmamalıdır. - Boot Up Numlock Status (Önyükleme Numlock Durumu):
Bu ayar aktif hale geldiğinde, açılışta otomatik olarak "Num Lock"'u açar. Bu yüzden aktif olarak kalması önerilir. - Boot Up System Speed (Önyükleme Sistem Hızı):
Bu seçenek bulunuyorsa burada açılıştaki sistem hızı High (Yüksek=normal işletim) veya Low (Düşük) olarak ayarlanabilir. Bunun nasıl yapılacağı frekansın azaltılması, önbelleğin kapatılması anakartın özelliklerine bağlıdır. Yavaş bir sistem örneğin oynanamayacak derecede hızlı çalışan ve eski DOS oyunları için tercih edilebilir. - Gate A20 Option (A20 Kapısı Seçeneği):
Bu ayar A20 kapısının nasıl işleneceğini belirler. A20 kapısı, 1 MB'tan büyük bellekleri adreslemek için, önceden klavyelerde kullanılan bir aygıt idi. Şu anda anakartlar bu özelliği kendi üzerlerinde taşımaktadır. Bu ayarı önerilen seçenekte bırakmak faydalı olacaktır. - Typematic Rate Setting (Yineleme Oranı Ayarları):
Aktif konumundaysa, aşağıdaki iki ayar değiştirilebilir.- Typematic Rate (Yineleme Oranı):
Basılı tutulan klavye tuşlarını sistemin algılama hızını belirler. Örneğin, 5 seçiliyse, bir tuşu basılı tuttuğunuzda saniyede 5 karakter yazar. - Typematic Delay (Yineleme Gecikmesi):
Bir klavye tuşu basılı tutulduğunda, ilk karakterin görüntülenmesi ile ikinci karakterin görüntülenmesi arasındaki gecikme süresini belirler. Bu ayar 250, 500, 750 ve 1000 milisaniye olarak seçilebilir.
- Typematic Rate (Yineleme Oranı):
- Security Option (Güvenlik Seçeneği):
BIOS'a şifre koyulduğunda, güvenlik sorgulamasının nerede yapılacağı buradan seçilir. Örneğin Setup(Kurulum) ayarı seçildiğinde, BIOS'a şifre koysanız bile, sistem normal bir şekilde açılacak ama BIOS Setup'a girdiğinizde şifre isteyecektir. Aynı şekilde, System(Sistem) ayarı seçilirse, şifre sorgulaması açılışta da yapılacaktır. - OS Select for DRAM > 64 MB (DRAM için İşletim Sistemi Seçeneği):
64 MB'dan fazla bellek ile IBM'in OS/2 işletim sistemi kullanılıyorsa, bu ayar Enabled (Aktif) konumuna getirilmelidir. Aksi takdirde bu ayar devre dışı konumunda olmalıdır. - Video BIOS Shadow (Video BIOS Gölgesi):
Aktif konumda iken, Ekran Kartının BIOS bilgilerini RAM'a aktararak, bu bilgilere hızlı ulaşımı sağlar. - xxxxx - xxxxxx Shadow (xxxxx - xxxxxx Gölgesi):
Sisteme takılan diğer ROM'a sahip kartların ROM bilgilerini RAM'a aktarmak için kullanılan ayardır. Bu işlemi yapabilmek için, kartların bulunduğu adreslerin bilinmesi gerekir. Ayrıca, her ROM'un belleğe aktarımı, 640K ile 1024K arasında bir bellek alanı tükettiğinden, bu ayarların hepsinin devre dışı konumunda olması önerilir. Yeni anakartlarda bu seçenek yoktur. - PS/2 Mouse Function Control (PS/2 Fare Fonksiyonu Kontrolü):
Auto (Otomatik) ayarı bulunduğunda, BIOS sistem başladığında PS/2 Mouse arar. Bulunmadığında, Interrupt (Kesme) hattı IRQ12'yi diğer amaçlar için boş bırakılmalıdır. Devre dışı ile boş bırakma olayı kaçınılmaz hale gelmektedir. - APIC (Advanced Programmable Interrupt Controller) Mode (Gelişmiş Programlanabilir Kesme Denetleyicisi):
APIC özelliği, yeni anakartlarda gelen bir özelliktir. APIC, bir diğer deyişle gelişmiş programlanabilir kesme kontrolcüsü, eski programlanabilir kesme kontrolcüsünün yerini alarak daha fazla IRQ adreslenmesine olanak tanır. Aynı zamanda çoklu işlemci desteği sunar. Bu ayar genelde çok işlemcili anakartlarda bulunurken artık yeni nesil anakartlarda da bulunuyor. Bu özellik, NT çekirdekli Windows 2000 ve XP tarafından desteklenirken, 9x çekirdekli işletim sistemleri tarafından desteklenmez. Aktif konumda olması önerilir. - MPS Version Control For OS (İşletim Sistemi İçin MPS Versiyonu Kontrolü):
Çok işlemcili sistem kullanıldığında, bu ayar kullanılarak çok işlemcili sistem spesifikasyonu belirlenebilir. İki farklı versiyon bulunuyor. 1.1 ve 1.4. 1.4, 1.1'e göre birden fazla PCI veriyolu desteğini sunuyor. 1.4 desteğini sunan işletim sistemlerinde, (NT çekirdekli ve Linux'da) bu ayar 1.4 yapılmalı. Aksi halde 1.1 olmalıdır. - PCI/VGA Palette Snoop (PCI/VGA Paleti Araştırıcısı):
Normalde bu seçenek devre dışı olarak durur. Sadece çok eski video yakalama (capture) ve MPEG oynatma kartları tarafından kullanılır ve bu kartların, ekran görüntüsünü yakalamasını sağlar. İstenirse ISA temelli MPEG veya video kartlarının, PCI grafik kartlarının o anki aktif renk paletini kullanmasına izin vermek için aktif yapılabilir. Sözü edilen ISA kartları, çıktı bilgilerini doğrudan grafik kartının ekran belleğine yazarsa, sunumdaki renk hatalarından kaçınılmış olur. - Run VGABIOS if S3 Resume (S3 Devamında VGABIOS u Çalıştır):
Sadece çok yeni anakartlarda görülen bu seçenek, Suspend-to-RAM (STR) (RAM'i Duraklatma) moduna girdikten sonra kendine gelemeyen ekran kartını, yeniden çalışmaya ikna etmenizi sağlar. Sistem bekleme (stand-by) durumuna geçtikten sonra, yeniden sistemi kullanılmak istedinildiğinde bütün cihazlar çalışmaya başlıyor; ama monitöre görüntü bir türlü gelmiyorsa, bu seçenek aktif hale getirilmelidir.
Advanced Chipset Features (Gelişmiş Kırmık Kümesi Özellikleri)
Anakartın ve sistemi oluşturan parçaların kritik özellikleri hakkında ayarlamalar yapılan bölümdür. Bu bölümde ortak olarak, bellek ayarlamaları, AGP ayarlamaları ve bazı BIOS'larda işlemci hızı ayarlamaları yapılabilir.
Anakartın ve sistemi oluşturan parçaların kritik özellikleri hakkında ayarlamalar yapılan bölümdür. Bu bölümde ortak olarak, bellek ayarlamaları, AGP ayarlamaları ve bazı BIOS'larda işlemci hızı ayarlamaları yapılabilir.
- Bellek Ayarlamaları:
Bellek ayarlamaları farklı bir şekilde sunulur. Birinci bellek ayarlaması, belleğin hızı üzerinedir. Diğeri ise belleklerin gecikmeleri üzerinedir. Bellek hızı ayarı genelde Memory Frequency olarak geçer. Memory Frequecy (Bellek Frekansı), FSB hızına göre yüzdelik cinsinden ayarlanabilir. Örneğin: FSB hızının %125'i, %100'ü veya %80'i gibi oranlarla ayarlamak mümkün olabilir. Değiştirdiğiniz yüzdeye göre elde edeceğiniz bellek hızı aynı menüde sunulur. Örneğin: FSB'nin 100 MHz FSB'de çalışan bir işlemci için belle hızını %125 yapıldığında, elde edecek bellek hızı 133 MHz olacaktır. Eğer bellek DDR ise, bellekleri DDR266 modunda çalıştırılmış olur.
Sık kullanılan yöntem ise, direkt bellek hızının seçilmesidir. Örneğin: 100, 133, 166 ve 200 MHz gibi ana değerler listeler halinde sunulup buradan seçim yapılması istenebilir.
Normal şartlarda bellek ayarlarına dokunulması gerekmez. Genelde bellekler, FSB hızıyla senkronize olarak çalışır. Yüksek hızda çalışma kapasitesine sahip bir bellek varsa, bellek hızını yükseltip performans artışı elde edilebilir.
Bellek ayarlamalarının diğer kısmını ise gecikme süreleri oluşturur. Bu ifadelere anakartın BIOS'unda CAS Latency, SDRAM Cycle Length, RAS to CAS Delay, RAS Precharge Time, RAS şeklinde karşılaşılabilir.
Bu ayarların açıklamasına geçmeden önce bir uyarı: Bellekler üzeriden SPD adlı bir yonga gelir. Bu yongada, belleğin çalışma hızı ve gecikme süreleri depolanmıştır. Anakart, SPD yongasından bu bilgileri okuyarak belleği doğru değerlerde çalıştırır. "Overclock" işlemi yapılmak istenmiyorsa ve bellek özellikleri tam olarak bilinmiyorsa bu ayarlara dokunmamak gerekir. Bir sorun çıktığında bellek zamanlamaları [By SPD] ayarına getirilmelidir.
Bellekler, dizelere ve sütunlardan oluşan hücrelerden oluşur. Bilgiler bu hücrelerdeki dizelere ve sütunlara kayıt edilir. Bir bilgi işleneceği zaman, bu dize ve sütunlara erişim yapılır.
RAS (Row Address Strobe) : Aranan bilginin kayıtlı olduğu dizeye ulaşırken yaşanan gecikmedir.
CAS (Column Adress Strobe): Bilginin kayıtlı olduğu sütuna ulaşılırken yaşanan gecikmedir.
RAS-to-CAS : Bilginin var olduğu dizeden sütuna geçerken yaşanan gecikmedir.
Bu değerlerin düşük olması performansı artırır. - DRAM Clock (Dinamik RAM Saati):
Kullanılan belleğin çalışma hızını bu ayar ile belirlenebilir. Bu ayar Güncel VIA yongasetli anakartlarda bulunuyor. Bu ayar ile, bellekler, sistem çalışma hızıyla asenkron çalıştırılabilir. Örneğin Celeron işlemci kullanıldığında, normal de sistem hızı 66 MHz'dir. Bu ayar normalde [HostCLK] modunda geldiğinden, bellekler de 66 MHz'de çalışacaktır. Fakat bu ayar, [HostCLK+33MHz] moduna getirilirse, bellekler 33 MHz daha hızlı yani 100 MHz de çalışmaya başlayacaktır. Aynı şekilde, 100 MHz sistem veriyolu hızı ile çalışan bir işlemci kullanıldığında, [HostCLK+33MHz] moduna geçildiğinde bu sefer bellekler 133 MHz'de çalışacak ve belleklerden maksimum performans alınacaktır. [HostCLK-33MHz] ayarını seçerek bellekler 66 MHz de çalıştırılabilir. - Memory Hole (Memory Hole At 15M-16M) (Bellek Deliği):
Bu ayar, bazı ISA genişleme kartlarının performanslarını arttırmak için ihtiyaç duyduğu adres boşluğunu ayırmaya olanak tanır. Adres boşluğunu belli bir ayara getirilirse, bu seçilen bellek boşluğu sistem için kullanılamaz olacaktır. Genişleme kartları sadece 16MB'a kadar belleğe erişebilir. AWARD Moduler BIOS için Seçenekler : [Disabled] [15M-16M], Günümüzde bu durumu gerektirecek bir donanım yok denebilir. - P2C / C2P Concurrancy (P2C / C2P Geçerliği):
Bu ayar, bellek/işlemci/PCI komutlarının uyuşması için konulmuştur. Aktif konumunda bulundurulması önerilir. - Fast R-W Turn Around (Hızlı Okuma/Yazma Döngüsü):
DRAM için hızlı yazma/okuma döngüsünü aktivite etmek için kullanılır. Varsayılan ayar olan devre dışında kalması tavsiye edilir. - System BIOS/Video RAM Cacheable (Sistem BIOS/Video Belleklenebilirlik):
Anakart BIOS bilgilerini belleğe atıp atmayacağını kontrol etmek içindir. Daha önce bahsedilen, Video ROM BIOS Shadow'un aksine, ekran kartının belleklerinde (ROM'unda değil) olan bilgiyi belleğe aktarıp aktarmayacağını belirlemek içindir. Bu şekilde, ekran kartın performansını arttırmak mümkündür. - AGP (Accelerated Graphics Port) Graphics Aperture Size (AGP Grafik Açıklık Büyüklüğü):
AGP grafik kartı tarafından kullanılabilecek sistem belleğinin belirlenmesi içindir; fakat bu seçilen miktar sadece ihtiyaç duyulduğunda kullanılır. (Burada belirlenen bir limit, bu miktarda belleği direkt olarak bloke etmez. Ekran kartı, bu miktara kadar olan bellek alanına gerek duyarsa bu limite ulaşabileceğini anlatır). Gerçek OpenGL uygulamaları sistem belleğini kullanmazken, Direct3D tabanlı uygulamalarda kullanır. Normal olarak, 64MB seçilidir. Bu ayarda kalmasının bir mahsuru yoktur. - AGP [16x-8x-4x-2x]Mode:
Ekran kartı hangi AGP modunda çalışıyorsa, bu ayarı o moda getirmek gerekir. Yeni anakartlarda AGP 8X ve AGP16X seçenekleri bulunuyor. Bazı anakartlarda [AGP 16X Mode] ayarı bulunur ve AGP 16X ekran kartı varsa bu etkin hale getirilebilir. - AGP Driving Control (AGP Sürücü Kontrolü):
AGP çalışma ayarlarını kontrol etmekte kullanılan bir ayardır. Otomatik seçeneğinde bırakılması faydalı olacaktır. Özellikle AMD işlemciler için tasarlanmış anakartlarda çok rastlanan bir ayardır. - AGP Fast Write (AGP Hızlı Yazma):
Bu ayar ile, Fast Write(hızlı yazma) özelliğini açarak, ekran kartı performansında bir artış elde edebilmek mümkündür. Fast Write (hızlı yazma) modunun özelliği , bilgiyi işlemciden doğrudan AGP veriyoluna aktarmasıdır. Araya sistem belleğini katmaz. Bundan dolayı, performans artışı söz konusu olabilir. - On Chip USB:
Sistemde USB aygıt var ise, bu ayar aktif yapılmalıdır; yok ise devre dışı bırakılabilir. Seçenekler için sunulan otomatik modu, sistemde USB aygıt olup olmadığını kendisi kontrol eder ve ona göre USB özelliğini devre dışı bırakır veya etkinleştirir; ama USB aygıt kullanılıyorsa bu aygıtın aktif olarak kalması uygun olacaktır. - USB Keyboard Support (USB Klavye Desteği):
Ülkemizde hala yaygın olmamakla birlikte, sisteme USB üzerinden bağlanan klavyeler dünya üzerinde kullanılmaktadır. Bu ayarın "OS" ve "BIOS" gibi iki seçeneği vardır. Bir USB klavye varsa ve bu klavye DOS gibi işletim sistemlerinde de kullanılmak isteniyorsa, bu seçenek BIOS yapılmalıdır. Aksi halde, örneğin bir BIOS güncellemesi için sistem disketten açıldığında klavye çalışmaz. - CPU to PCI (Peripheral Component interconnect) Write Buffer (İşlemciden Veriyoluna Yazma Arabelleği):
Aktif konumuna getirildiğinde, PCI veriyoluna 4 dize değerine kadar bilgi, işlemci kullanılmadan yazılabilir. Devre dışı konumuna getirilirse, direkt yazma olayı kullanılmaz ve PCI veriyolu "ben veri almaya hazırım" sinyali verene kadar işlemci okuma devri tamamlanmaz. Bu yüzden aktif ayarında olması tavsiye edilir. - Memory Parity/ECC Check (Bellek Eşitliği/Hata Düzeltme Kodu Kontrolü):
Kullanılan belleklerin hata bulma ve düzeltme özelliği var ise ve anakartın çipseti ECC bellekleri destekliyorsa, bu ayar aktif konumuna getirilmelidir. - In Order Queue Depth (Kuyruk Derinliği Sırası):
Yeni anakartların bazılarında bulunan bu ayar, performans açısından önemlidir. Bu ayar ile, işlemci komutları işlemden önce kaç tane komutun kuyruğa alınabileceği ayarlanabilmektedir. İki seçenek var: [1] ve [4]. [4] olarak bırakılması performansı arttıracaktır. - High Priority PCI Mode (Yüksek Önemli Veriyolu Modu):
Asus CUSL2'de rastlanılan bu ayar aktif konumuna getirilirse, 1. PCI Slota daha fazla öncelik tanınır ve IEEE1394 kartı gibi bol miktarda veri bant genişliği isteyen donanımlarda performans arttırabilir. - DRAM Speed Selection (DRAM Hızı Seçeneği):
Burada FPM (Fast Page Mode) ve EDO-DRAM için kullanılan bellekleri hızı bildirilir. "60 ns" ve "70 ns" seçilebilir. Somut değer kullanılan modüle bakılarak bulunabilir. Bellek entegreleri normalde uygun işaretler taşır ve sonradan ayarlanabilir. - 8/16 Bit I/Q Recovery Time (8/16 Bit Giriş/Çıkış Kurtarma Zamanı):
Burada, ISA-BUS'lara yapılan işlemler arasında ne kadar bekleme devri ve ne kadar dinlenme zamanı olacağı ayarlanabilir. Normal olarak burada "1" yeterlidir. Problemlerde, örneğin ISA ses kartı ile olanlarda, yüksek değer verilerek yapılan denemeler problemi çözebilir.
Integrated Peripherals (Bütünleşik Uçbirimler)
Bu bölümde, anakartın üzerinde bulunan giriş/çıkış portları, IDE portları gibi aygıtların yönetimi yapılır.
Bu bölümde, anakartın üzerinde bulunan giriş/çıkış portları, IDE portları gibi aygıtların yönetimi yapılır.
- OnChip IDE Channel 0/1 (Kırmık IDE Kanalı 0/1):
Birinci/İkinci IDE portu etkin/iptal edilebilir. Aktif şeklinde kalması tavsiye edilir. Bazen BIOS güncellemelerinden sonra, bazı IDE aygıtların çalışmadığında şikayet edilir. Bu bölüme girip IDE Portlarının iptal edilip edilmediğine bakmak gerekir. - IDE Prefetch Mode (IDE Rütbe Modu):
Bu modu destekleyen IDE aygıtlar ile bu ayar kullanılırsa, aygıtların performansından iyileşme söz konusu olabilir. Aktif ayarında olması tavsiye edilir. - Primary/Secondary Master/Slave PIO (Programmed Input/Output) (Birincil/İkincil Ana/Uydu Programlanmış Giriş/Çıkış):
Takılan aygıtların PIO modları bu bölümde belirlenebilir. Otomatik seçeneğinde bırakıldığında, ilgili IDE aygıtı için uygun olan PIO Modu otomatik olarak seçilecektir. - Primary/Secondary Master/Slave UDMA (Birincil/İkincil Ana/Uydu UDMA):
IDE aygıtların direkt bellek erişiminin kontrol edilebileceği ayardır. Otomatik sekmesinde kalması, her IDE aygıt için uygun olan modun otomatik seçilmesi bakımından faydalı olacaktır. - Init Display First (Görüntüyü Önce Hazırla):
Bu ayar ile, sisteme güç verdikten sonra hangi görüntü aygıtının ilk olarak kontrol edileceğini belirtir. AGP ekran kartı kullanılıyorsa [AGP], PCI ekran kartı kullanılıyorsa, [PCI Slot] ayarlarını seçmek mantıklı olacaktır. - IDE PIO/UDMA:
"Auto" en yararlı ayardır; çünkü burda BIOS konfigürasyon sektöründen veya mevcut EIDE cihazının Firmware(Ürün Bilgisi)'ında somut değeri bildirmektedir. Değerlerin elle ayarlanması, sadece çok uzun bağlantı kabloları veya sistem frekansını değiştiren "Tuning" önemleri nedeniyle çıkan zorluklarda tavsiye edilir. - IDE HDD Block Mode (IDE HDD Bloklama Modu):
IDE aygıtı bu modu destekliyor ise, IDE aygıtlara erişimi hızlandırabilir. - Onboard PCI SCSI Chip (Dahili PCI SCSI Kırmığı):
Bu menü seçeneği mevcutsa, aktif konumunda uygun kaynakları (Interrupt, dma kanal) kullanan bir "On-Board SCSI Chip"'ini etkinleştirir. - OnBoard PCI Audio/Modem (Dahili PCI Ses/Modem):
Anakartın üzerinde bütünleşik ses/modem girişi var ise, bu ayar ile onlar etkinleştirilebilir / iptal edilebilir. - Onboard FDC Controller (Dahili FDC Denetleyicisi):
Disket Sürücü kontrolcüsünü Devredışı/Etkin etmek için kullanılan ayardır. [Enabled] konumunda kalmalıdır. Bu menü maddesi neredeyse her zaman aktiftir; çünkü anakart kendi Floppy Controller (Disket Denetleyicisi) ni IRQ 6, DMA 2'de aktif hale getirir. - Onboard Serial Port 1/2 (Dahili Seri Port 1/2):
Seri Portlar için IRQ değerini ve bellek adresini atamak için bu ayar konmuştur. 1. seri portu için varsayılan ayar 3F8/IRQ4'dür. 2. seri portu için ise, 2F8/IRQ3'dür. - Power ON Function (Açma Fonksiyonu):
Bilgisayarın nasıl açılacağını belirlemek için bu menü kullanılabilir. Örneğin: Bilgisayar klavye ile açılmak istendiğinde, klavyenin hangi tuşları ile bilgisayarını açılmak istendiği buradan tanımlanır. Mouse'dan ve klavyeden açma özellikleri USB klavye ve mouse ile işlemez. Bunun için PS/2 mouse ve klavye kullanmak gerekir. Ayrıca klavyeden ve "mouse"'dan bilgisayarı açabilmek için, bazı anakartlarda jumper (atlatıcı) ayarı yapılması gerekebilir. - UART Mode Select (UART Modu Seçeneği):
Infrared (Kızılötesi) portu destekleyen anakartlarda bulunan bir özelliktir. Kızılötesi aygıtların gerektirdiği özelliklere göre, bu ayar [IrDA] veya [ASKIR] moduna getirilebilir. Kızılötesi aygıt kullanılmayacak ise [Normal] moda getirilmesi tavsiye edilir. - UART2 Duplex Mode (UART2 Çift Yönlü Modu):
UART Modu olarak IrDA veya ASKIR seçildiğinde bu ayar aktif olur. Bu şekilde full-duplex (tam çift yönlü) veya half-duplex (yarı çift yönlü) transfer modu seçilebilecektir. - Onboard Parallel Port (Dahili Paralel Port):
Paralel portun çalışma adresini belirlemek için bu bölüm kullanılır. Varsayılan ayarı 378H/IRQ7'dir. - USB Controller (USB Denetleyicisi):
Enabled (Aktif) konumunda "Chipset"'teki bütünleşik Controller (Denetleyici)'ı "Universal Serial Bus" için aktif hale getirir. Gerekli kaynaklar, USB cihazı gerekmediği sürece saklanabilir. - Parallel Port Mode (Paralel Port Modu):
Yazıcının ve tarayıcının bağlandığı paralel port (LPT) için bu ayar yine her BIOS'da bulunur. Standart, ECP ve EPP seçenekleri görülebilir. Standart tek yönlü paralel bağlantıdır, sadece PC yazıcıya veri gönderebilir, yazıcı PC'ye veri yollayamaz. Günümüz yazıcılarından çoğu bu ayar ile çalışmaz "Bidirectional Connection Required" uyarısı ile iki yönlü iletişim yapabilecek bir paralel porta ihtiyaç duyduklarını belirtirler. Bu gereklilik, ayarı ECP ya da EPP seçeneklerinden birisine getirilerek karşılanabilir, ECP'ye getirilmesi önerilir. EPP, "Enhanced Paralel Port" demektir. "EPP" maksimum hızda çift yönlü çalışma hızıdır. ECP, "Extended Capabilities Port" demektir."ECP", paralel portun iki yönde maksimum transfer hızından da hızlı çalışmasına izin verir. Her iki sistem de paralel port bağlantısını hızlandırmayı hedefler. ECP portu yazıcı ve tarayıcılar için, EPP ise paralel portu kullanan yazıcı dışındaki araçlar için uygundur. ECP modu, DMA ve tampon bellek gibi avantajlara sahiptir. "ECP+EPP", normal hızda iki yönlü çalışmaya izin verir. SPP ise "Standart Paralel Port" anlamına geliyor. Bağlanan paralel aygıt, yüksek performans istiyor ise, aygıtın türüne göre, EPP veya ECP seçilmelidir. ECP Modu direkt bellek erişimine ihtiyaç duyduğundan, EPP modu seçildiğinde, bir DMA adresi atanması istenecektir. BIOS'un önerdiği ayarda kalmasında bir sakınca yoktur. - PWR ON After PWR Fail:
İsminin "PWR On After PWR Loss" gibi çeşitli değerleri olabilen bu seçenek, sistemin bağlı olduğu elektrik kesilir, sonra yine gelirse sistemin kendi kendine çalışmaya başlayıp başlamamasını ayarlar. Bu seçenek "On" ya da "Enabled" yapılırsa, elektrik kesilip tekrar geldiğinde sistem kendi kendine açılır. Yeni anakartlarda bu madde için bir de "Previous State" seçeneği vardır. Bu madde seçildiğinde elektrik kesildiğinde sistem çalışıyorsa, elektrik geldiğinde yeniden çalışmaya başlar, kesinti olduğunda sistem kapalıysa, elektrik geldiğinde de kapalı kalır. [Disabled] konumunda kalmasını tavsiye edilir.
Power Management Setup (Güç Yönetimi Ayarları)
Güç tüketiminin ve tasarrufun ayarlanması için konulmuş bir menüdür. Bilgisayarın açma olayları da buradan kontrol edilebilir.
Güç tüketiminin ve tasarrufun ayarlanması için konulmuş bir menüdür. Bilgisayarın açma olayları da buradan kontrol edilebilir.
- ACPI (Advanced Configuration and Power Interface) Function (Gelişmiş Konfigürasyon ve Güç Arabirimi Fonksiyonu):
Bu ayar ile, Gelişmiş Güç ve Konfigürasyon Yönetimi etkin/devredışı edilebilir. Bazı Anakartlarda desteklenen, STR (Suspend To RAM) gibi özelliklerin çalışabilmesi için, hem BIOS'dan ACPI fonksiyonunun etkinleştirilmesi hem de işletim sisteminin ACPI desteğinin olması gerekir. - Power Management (Güç Yönetimi):
Bu bölüm ile güç yönetim özellikleri yönetilir. [Max Saving] (Maksimum Kazanç) modunda, sistem bir süre aktivitesiz kalırsa, güç koruma moduna geçer. [Min Saving] (Minimum Kazanç) ayarı ise, yine güç koruma moduna geçirir ama, güç koruma moduna kadar gereken aktivitesiz kalma zamanı daha fazladır. [User Define] (Kullanıcı Tanımlı) modunda ise, güç koruma ayarları elle seçilir. Bu ayar normalde [User Define] modunda gelir ve şu özellikleri ayarlanabilir:
1. "HDD Power Down"
2. "Doze Mode"
3. "Suspend Mode"
Buradaki ayarlar ile, sistemin askıya alınması için gereken zaman aşımı miktarını belirlenebilir. - ACPI Suspend Type (ACPI Geciktirme Tipi):
Bu ayar ile, sistemin nasıl askıya alınacağı belirlenir. Örneğin: Anakartın STR özelliğini destekliyor ise, STR özelliğini kullanabilmek için bu ayara STR moduna getirilmesi gereklidir; fakat STR özelliğinin çalışabilmesi için, sistemde kullanılan diğer aygıtların kendilerinin ve sürücülerinin STR'yi desteklemesi gerekir. Aksi takdirde sorunlar yaşanması olasıdır. - PM Control By APM (APM Tarafından PM Kontrolü):
Çoğu Windows işletim sistemlerinde (9x & ME & Win2K) yapılarında olan APM (Advanced Power Management) özelliği bulunur. Bu özellik [Enabled] yapılırsa, güç yönetimi Windows tarafından yönetilir. - Video OFF Option (Video Kapama Seçeneği):
Ekran görüntüsünün ne zaman devreden çıkarılacağını belirler. "Suspend->Off" seçeneği, sistemi askıya alınca devreye sokar. "Always On" seçeneği, Windows'tan belirlenen sürede aktivite olmazsa ekran görüntüsünün kapanmasını sağlar. - Video Off Method (Görüntü Kapama Metodu):
Görüntü Kapama Yöntemi'ni belirler. Ekran kartı DPMS özelliğini destekliyorsa, BIOS görüntü kartını kontrol edebilir; bu durumda DPMS seçeneklerinden birisi seçilebilir. "Blank Screen" seçeneği, güç koruması veya "Energy Star" desteği olmayan monitörlerde sadece ekranı karartır. "V/H SYNC+Blank" seçeneği ekranı karartır, yatay ve dikey taramayı da kapatır. - MODEM Use IRQ:
Sistem askıya alınmış vaziyetteyken, gelen çağrılar ile sistemin tekrar normal moda geçmesi isteniyorsa, bu ayar ile hangi IRQ'nun kullanılacağını seçilmelidir. Varsayılan olarak seçilen IRQ numarası [3]'dür. - Soft-Off by PWRBTN (Power Button):
Bu ayar ile sistemi kapatırken, güç düğmesinin davranışı belirlenir. [Instant-Off] ayarı seçildiğinde, güç düğmesine dokunulduğu anda PC kapanır; fakat [Delay 4 sec.] ayarı seçildiğinde sistemi kapatmak için güç düğmesine 4 saniye basılı tutulması gerekir. Yani yanlışlıkla güç düğmesine basılsa bile, sistem kapanmaz. - Wake UP Events (Açılma Durumları):
Bilgisayar açılma durumunda veya askıdayken hangi durumlarda normal moda geçeceği buradan belirlenebilir. Örneğin LPT&COM portunda bir aktivite olduğunda sistemin askı durumundan normal moda geçmesi sağlanabilir. Veya, "Wake ON LAN", "Wake On Modem Ring" gibi, ek donanımlar ile sistemin açılması için gereken özellikler buradan yönetilebilir. "Automatic Power Up" seçeneği ile, önceden belirlenen saatlerde veya tarihlerde PC'nizi otomatik açılması ayarlanabilir.
Bazı anakartlarda bulunan "IRQ Activitiy Monitoring" bölümü işe, kullanılan IRQ'lar toplu halde görülebilir.
PNP/PCI Configuration (Tak Kullan Veriyolu Konfigürasyonu)
Tak Çalıştır desteği olan aygıtların ve PCI veriyolu ile ilgili ayarları bu bölümden yapılır.
- PNP OS Installed (Tak Kullan İşletim Sistemi Desteği):
Bu bölüm, kullanılan işletim sisteminin PnP (Tak ve Çalıştır) destekli bir işletim sistemi kullanıp kullanmadığını belirtmek içindir. Örneğin: Win9x, Win2000 gibi işletim sistemi kullanılıyorsa bu ayar [Yes] konumuna getirilmelidir. PnP desteksiz işletim sistemi kullanırken ise [No] konumuna getirilmesi gerekir. Bu şekilde çakışmaların önüne geçebilmek mümkündür. - Reset Configuration Data (Konfigürasyon Bilgisini Sil):
Bu ayar [Enabled] yapılıp, sistem yeniden başlatılırsa, BIOS Setup da bulunan PnP bilgileri bellekten temizlenir. [Disabled] konumunda kalması tavsiye edilir. - Resources Controlled By (Kaynak Kontrolü):
Bu ayar [Auto] moduna getirilirse, sisteme taktılan PnP aygıtlar için gereken DMA ve IRQ ayarları otomatik olarak atanır. PnP olmayan bir ISA kart takıldığında otomatik olarak kaynak atanamıyor ise, bu ayarı [Manual] moduna getirip el ile ayarlamak gerekir. Bu ayarın [Auto] modunda kalması tavsiye edilir. - PCI/VGA Palette Snoop (PCI/VGA Paleti Araştırıcısı):
Bazı MPEG kartları ve 3D hızlandırıcıları gibi standart olmayan VGA veya "Add-On" kartlar, renkleri bozuk gösterebilir. Bu tip bir sorun yaşanırsa, bu ayarın [Enabled] konumuna getirilmesi önerilir. Aksi takdirde bu ayar [Disabled] şeklinde kalmalıdır. - Assign IRQ for VGA (VGA için IRQ Ataması):
Bu ayar mutlaka [Enabled] konumuna getirilmelidir. 1997 yılında sonra üretilen tüm ekran kartları, doğru düzgün çalışabilmesi için IRQ'ya ihtiyaç duyarlar. Bu ayar ile VGA için IRQ atanır. - Assign IRQ for USB (USB İÇİN IRQ Ataması): Veri depolama aygıtı kullanılıyorsa bu ayar da [Enabled] konumuna getirilmelidir.
- 1st / 2nd / 3rd / 4th Available IRQ (1./2./3./4. Uygun IRQ): Bu çok ender bulunan seçenekte, "Auto" ile yapılan otamatik düzenleme istenmeyen sonuçlar üretiyorsa, A'dan D'ye her dört "PCI-Interrupt'"ı için bir kesme düzenlemesi yapılabilir.
- PCI IRQ Map To (PCI IRQ Adreslemesi):
Bu menü maddesinde 14 ve 15 numaralı "IDE-Interrupt"'ların düzeni seçilebilir. Normal durumda bunlar "PCI Auto" ile mevcut bulunan "Onboard-Controller"'a verilmektedir. Bunun yerine "PCI Controller" (PCI Deneetleyicisi) kartının bir Slotunun da "ISA" ile "ISA Controller" (ISA Denetleyicisi)'a verilmesi ayarlanabilir. - Primary/Secondary IDE INT# (Birincil/İkincil IDE INT):
Burada, "Onboard Controller"'ın veya uygun bir PCI kartının her iki IDE kanalından her birinin hangi "PCI Interrupt'"ı kullanması gerektiği belirtilir. "A" ve "B" normaldirler. - Use MEM Base Addr (Mem Tabanlı Adresi Kullan):
Bu seçenek "Upper-Memory" alanındaki bir anabellek penceresinin rezervasyonunu mümkün kılar. Örneğin: Bazı eski ISA network kartları. Burada "NA"(Not Avaible = mevcut olamayan) yerine bir başlangıç adresi verildiğinde, ihtiyaç duyulan bellek alanının büyüklüğünün ayarlanmasını sağlamaya yönelik "Used MEM Length" seçeneği görülür. - Force Update ESCD (ESCD Güncellemesini Zorla):
ESCD, "Extended System Configuration Data" ifadesindeki kelimelerin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Tak-Çalıştır (Plug 'n Play) sistemi ile bağlantılı olan bu birim, sistem kaynaklarının çeşitli donanımlar arasında dağılımını düzenler. Sisteme yeni bir kart takıldığında, bu seçenek aktif hale getirilip sistem yeniden başlatılırsa, yeni kartın sistem tarafından tanınmasını kolaylaştırabilir. Bu seçenek işlevini tamamladıktan sonra yine devre dışı hale gelir. - PCI Latency Timer (PCI Gizlilik Zamanlayıcısı):
Bu değer, bir PCI kartın, PCI veri yolunu ne kadar süreyle meşgul edebileceğini belirler. Çok yükseltilmesi ya da çok düşürülmesi sorun yaratacaktır, genelde varsayılan değer olan 32'de bırakılmalıdır.
PC Health Status/Hardware Monitor (Bilgisayar Sağlığı Durumu/Durum Monitörü)
Bilgisayardaki fanların dönüş hızı, işlemcinin sıcaklığı, işlemci voltajı gibi durumlar gözlenebilir. Anakartın, varsa eğer, belirli bir sıcaklığa geldiğinde sistemi kapatması için ayarlanabilir veya sıcaklık limitleri aşıldığında uyarı vermesi sağlanabilir.
Not: Farklı anakart üreticilerinde BIOS'larında kendilerine has ayarlar bulunabilimektedir. Günümüzdeki anakartların hemen hemen hepsi, işlemci ayarlarının BIOS'dan yapılmasına olanak tanır. İşlemci ayarlamaları, "Advanced Chipset Features" bölümünde bulunabildiği gibi, ana kart üreticileri kendilerine has menüler altına koyabilir.
Load Fail Safe Defaults (Hata Güvenliği Varsayılanını Yükle)
Bu ayarlar, donanımların dengeli çalışması için gereken en az ayarları yükler. Sistemde bir sorun var ise ve bu sorun çözülemediysa, bu arayların yüklenmesi denenmelidir. "LOAD FAIL SAFE DEFAULTS'" un üzerine gelip, Enter tuşuna bastıktan sonra Y (yes - evet) tuşuna basıldığında, güvenli ayarlar yüklenecektir.
Load Optimized Defaults (En Uygun Varsayılanı Yükle)
En uygun ayarları kurmak içindir. Ancak bu yapılırken genel bir PC dikkate alınır. Yüklendikten sonra disk, sürücü ayarları, bellek hızı ayarları (bellek modeli tam biliniyorsa) vs. donanıma özgü ayarlar yapılarak performansın artırılması mümkündür. Ancak "Optimized Defaults" üzerine donanıma uygun olmayan ayarlar yapılırsa denge sorunları çıkabilir. Hangi değişikliklerin yapıldığı unutulursa "LOAD OPTIMIZED DEFAULTS"tekrar yüklenerek baştan ayar yapılabilir.
Set Supervisor & User Password (Yönetici & Kullanıcı Şifresi Ver)
Şifre koymak için bu menüler kullanılabilir. "Supervisor" şifresi konursa, başkaları BIOS'a girip her ayar değiştiremezler. "User Password" ise, sisteme şifre koyar. Bu şifreleri iptal etmek için, yine bu bölümlere gelip Enter tuşunu basıp şifre istediğinde, şifre kutusunu boş bırakıp Enter tuşuna basılması yeterlidir.
Save and Exit Setup (Kaydet ve Çık)
Ayarları kayıt edip çıkmak için burası kullanılır.
Exit Without Saving (Kaydetmeden Çık)
Değiştirilen ayarları kayıt etmeden çıkmak için kullanılır.
Alıntıdır...
0 yorum:
Yorum Gönder